‘Sen Moldes. Comentarios fotográficos sobre os xéneros’ é unha escolma do traballo realizado por todo o alumnado desta materia, que recolle os traballos máis creativos e rompedores que reflexionan sobre a orde sexual imposta, contrapoñéndolle visións críticas, discrepantes, anovadoras, creativas, diverxentes ou mesmo paradoxais.
Segundo explica no Diario da Universidade de Vigo (DUVI) Anabel G. Penín, directora da Unidade de Igualdade, “o máis importante deste proxecto é o traballo que se fixo nas aulas co alumnado, porque se compren dúas funcións centrais da Universidade: a transmisión de valores igualitarios a través da docencia e, ao mesmo tempo, a creación nas aulas un coñecemento que ten un poder transformador para que o estudantado se convertan en axentes de cambio para crear sociedades máis xustas e igualitarias”.
A responsable da unidade tamén quixo agradecer o traballo feito polos docentes Mar Caldas e Carlos Tejo como comisarios da mostra, por fomentar a poñer en valor a “reflexión e ruptura nas propias aulas dese sistema sexo/xénero”.
Caldas e Tojo amósanse tamén moi satisfeitos cos resultados e destacan a importancia de poñer en marcha iniciativas coma esta, sobre todo tendo en conta “a capacidade que ten a imaxe de abrir as mentes dunha maneira inmediata”.
Tanto a nivel artístico como estético e tamén temático, “sorprendeunos moito a resposta obtida, sobre todo tendo en conta que se trata de estudantes de primeiro de grao, foron moi receptivos e en pouco tempo conseguiron elaborar imaxes que dicían moitas cousas”.
Recoñece tamén Carlos Tejo que foi unha “sorpresa a resposta do alumnado fronte a un tema tan complicado, unha proposta que os poñía enfronte dos seus compañeiros e compañeiras, na que tiveron que exteriorizar os seus sentimentos e pensamentos e posicionarse cunha temática moi complexa con moitas derivas que doen”.
Pero a resposta foi “marabillosa, abríronse e expresáronse como quixeron e foron valentes”. Mar Caldas pon en relevo a elección do máis próximo aos estudantes para protagonizar as imaxes. Así, moitos optaron por autorretratos ou por familiares e persoas achegadas, “é unha forma de ver como na contorna inmediata existe a diversidade e comportamentos que saen da norma”.
Dos canons de beleza a sexualidades liberadas
O alumnado optou por diversas vías para rachar cos estereotipos, dende a denuncia e a proclamación, ata a parodia ou a evocación, con humor ou con solemnidade. En conxunto, son imaxes que creban cos roles de xénero tradicionais e exploran sexualidades liberadas das normas dende a perspectiva persoal de cada estudante.
Carlos Tejo explica que “o tema do xénero que é moi diverso e complexo e por iso fixemos unha selección de traballos que se poden agrupar por temáticas”. Por unha banda, un grupo de fotos céntrase en corpos “que poden ser diferentes ao canon habitual de beleza”.
Por outra banda, un grupo reflicte “orientacións sexuais que se saen tamén do heteronormativo” e finalmente, outras “abordan as imposicións da sociedade contemporánea sobre todo na estética e no corpo da muller”. A mostra complétase coas instantáneas doutros e doutras estudantes que optaron por abordan a violencia contra as mulleres ou por reflectir nas súas imaxes a mulleres poderosas e feministas.
A exposición trasladarase a finais de novembro á Biblioteca Central do campus de Ourense, para formar parte do Outono Fotográfico; logo, a finais de xaneiro, será acollida pola Facultade de Belas Artes.
18 visións sobre os roles tradicionais de xénero
Tras as imaxes da mostra están Alba G. R., Alex Viador, Anubis, Blanca Rossignoli, Fran, David Peetermans, Jacobo García Penelas, Jorge Alonso Rodríguez, Judit Porto, Lara Castro, Mus, Nicolás López da Motta, Pepeee, Sandra Aguilar, Sandra Montero, Sara Maneiro, Tuset e Vera Moreno. Algúns e algunhas delas estiveron este mércores na inauguración.
Unha delas é Sara Maneiro, autora dunha fotografía que “representa a ‘prisión’ que pode sentir unha muller cos canons actuais de beleza”, por iso a protagonista está rodeada de cintas métricas. “Elixín unha muller normal, nin moi delgada nin moi gorda, todo é neutro na imaxe, a roupa, o fondo, etc. o único que destaca son as cintas, o único elemento que ten cor”, explica.
Outros dos presentes era Nicolás López, protagonista da súa propia sesión. “Como outros artistas masculinos fixeron antes, intentando representarse co seu lado feminino, quixen facer algo similar, vestido de muller, posando, pintando os beizos”. Na súa proposta reivindica a parte feminina do masculino, “porque un home tamén pode sentirse identificado co feminino, sexa en posturas, en comportamentos, no estético ou en aspectos máis profundos”.
A visión de Anubis Muñoz é ben diferente. Elixiu mulleres fortes como centro da súa reflexión. Ela mesma protagoniza a foto, posando de costas e amosando a musculatura. “Fago deporte, deporte que moitos consideran de homes, e a través da imaxe dunha muller cun corpo musculado quixen amosar que non somos o sexo débil, pero nin física nin psicoloxicamente”.
Outro tópico que quere desbotar coa súa imaxe é o da falta de feminidade nas mulleres fortes. Cando as mulleres deixan de ser o xénero débil, cando a sociedade percibe a fortaleza dunha muller (física ou mental), adoita ser considerada como unha persoa pouco feminina ou mesmo masculina, “pero iso nada ten que ver co xénero, a fortaleza adquírese coa experiencia da vida e só depende da persoa”, conclúe.
